UZEYR ALEYHİSSELAM
İsrailogullarina (Yahudilere) göre meŞhur bir peygamber olan Uzeyr (a.s)´in adi Kur´an-i Kerim´de gecmektedir. Fakat İslam´a göre onun peygamber olup olmadigi hususunda ihtilaf vardir.
Uzeyr (a.s.)´in adi hakkinda da alimlerin farkli yorumlari vardir. Bazi alimlere göre onun adi Arabca bir isimdir. Diger bazi alimlere göre ise, Uzeyr kelimesi Arabca degil, İbranicedir (el-Ukberi, İmlau ma menne bihi´r-Rahman, Misir, 1961, II, 7).
İbranicede Uzeyr kelimesinin karŞiligi Azradir. Tevrat´in bu dildeki nüshasinda böyle gecmektedir (Biblia Habraica, nŞr. Rud. Kittel, Stuttgart, 1952; Esra, VII, 1; Nehemia, VI-II, 13).
Uzeyr (a.s.), Harun Peygamber´in neslinden gelmektedir (es-Sa´lebi, el-Arais, Misir, 1951, 344).
Uzeyr (a.s.)´in adi, Kur´an-i Kerim´de bir yerde gecmektedir: Yahudiler: ´Uzeyr, Allah´in ogludur´, dediler. Hristiyanlar da: ´Mesih Allah´in ogludur´, dediler. Bu, onlarin agizlariyla geveledikleri sözlerdir. (Sözlerini), önceden inkar etmiŞ (olan muŞrik)lerin sözlerine benzetiyorlar. Allah onlari kahretsin, nasil da (haktan batila) cevriliyorlar!.. Hahamlarini ve rahiblerini Allah´tan ayri rehber edindiler, Meryem oglu Mesih´i de. Oysa kendilerine yanliz tek Tanri olan Allah´a ibadet etmeleri emredilmiŞti. Ondan baŞka ilah yoktur. O, onlarin ortak koŞtuklari Şeylerden münezzehtir(et-Tevbe, 9/30, 31).
Burada söz konusu olan Uzeyr (a.s.) hakkinda ceŞitli rivayetler vardir. En meŞhuru İbn Abbas´in rivayetidir. Buna göre, Yüce Allah İsrail ogullarinin elinde bulunan Tevrat´i onlardan aldi. Tevratin icinde bulundugu sandigi kaybettiler. Ayni zamanda Tevrat zihinlerinden de silindi. İsrail ogullari buna cok üzüldüler. Bilhassa Uzeyr (a.s.) Allah´a cok ibadet etti; O´na yalvarip yakardi. Allah´tan inen bir nur, onun kalbine girdi. UnutmuŞ oldugu Tevrat´i hatirladi. Ondan sonra Tevrat´i yeniden İsrail ogullarina ögretti. Daha sonra Tevrat´in icinde bulundugu sandik bulundu. Uzeyr (a.s.)´in ögrettiginin aslina uygun oldugunu gördüler. Bunun üzerine Uzeyr (a.s.)´i cok sevdiler. Fakat bu hususta aŞiri gittiler. O, olsa olsa Allah´in ogludurdediler (İbni Cerir et-Taberi, Camiu´l-Beyan, Misir, 1951, X, 111). Bu ayetler, onlarin bu hususta aŞiri gitmelerini ve Hristiyanlarin da, İsa (a.s.) Allah´in ogludur diye söylemelerini reddetme mahiyetinde nazil olmuŞtur. Onlarin bu sözlerinin batil oldugu anlatilmiŞ ve Yüce Allah´in, onlarin bu iddialarindan münezzeh oldugu ifade edilmiŞtir (el-Beydavi, Envaru´t-Tenzil ve Esraru´t-Te´vil, Misir, 1955, I, 196).
Yahudilerin bu hususta aŞiri gitmeleri, Kur´an´in baŞka yerlerinde de tenkid edilmiŞtir. Vay haline o kimselerin ki, Kitabi elleriyle yazip, az bir paraya satmak icin, Bu Allah´in katindandir.derler. Ellerinin yazdigindan ötürü vay haline onlarin! Kazandiklarindan ötürü vay haline onlarin!(el-Bakara, 2/79) mealindeki ayette Yahudiler kasdedilmektedir. Onlarin Tevrat´i tahrif ettikleri, ondan sonra kendileri tarafindan yazilan bir kitabi Allah´in kitabi diye tanitmalari söz konusudur. Onlar bu Şekilde kitab yazmiŞlar, Allah´in kelami olarak ileri sürmüŞler ve bununla menfaat ile nüfuz saglamaya caliŞmiŞlardir. Bu ayette, onlarin bu yaptiklari tenkid edilmektedir (Muhammed Ali es-Sabuni, Safvetu´t-Tefasir, İstanbul, 1987, I, 71 vd).
Aşagidaki ayette de, Yahudilerin bu durumu tenkid edilmiŞtir:
Onlardan bir grup, okuduklarini kitabtan sanasiniz diye kitabi okurken, dillerini egip bükerler. Halbuki okuduklari, kitabtan degildir. Söyledikleri Allah katinda olmadigi halde, Bu, Allah katindandir.derler. Onlar bile bile Allah´a iftira ediyorlar(Ali İmran, 3/78).
İbn Abbas (r.a.)´dan nakledildigine göre, bu ayette de Yahudiler kasdedilmektedir. Buna göre, onlar Allah´in kelamini kaybetmiŞler. Kendi uydurduklarini Allah´in kelami olarak tanitmaya caliŞmiŞlar. Onlarin bu yaptiklari yalan ve uydurmadir (ez-ZemahŞeri, el-KeŞŞaf, Kahire, 1977, I, 182 vd.).
Uzeyr (a.s.) ile ilgili bulundugu söylenen bir ayet de Şöyledir:
Yahut görmedin mi o kimseyi ki, evlerinin catilari duvarlari üzerine cökmüŞ (yikik dökük olmuŞ) issiz bir kasabaya ugradi. Ölümünden sonra Allah bunlari nasil diriltir acaba! dedi. Hemen Allah onu öldürdü, yüz sene sonra tekrar diriltti. Ne kadar kaldin burada?dedi. Bir gün yahut bir kac saatdedi. Allah ona: Bilakis yüz sene kaldin. Yiyecegine ve icecegine bak, henüz bozulmamiŞtir. Bir de eŞegine bak. Seni insanlar icin bir ayet (ibret iŞareti) kilalim diye (yüz sene ölü tuttuk sonra tekrar dirilttik). Şimdi sen kemiklere bak, onlari nasil birbiri üstüne koyuyor, sonra ona nasil et giydiriyoruz.dedi. Durum kendisince anlaŞilinca, Şüphesiz Allah´in her Şeye kadir oldugunu bilmeliyimdedi (el-Bakara, 2/259).
Bu ayette söz konusu olan zatin kim oldugu hususunda ceŞitli rivayetler vardir. Fakat alimlerin ekseriyetine göre bu zat, Uzeyr (a.s.)´dir (el-Beydavi, Envaru´t-Tenzil, I, 57).
Hz. Muhammed (s.a.s.), Uzeyr (a.s.)´in olup olmadigini hususunda Şöyle buyurmuŞtur: Bilmiyorum, Uzeyr peygamber midir, degil midir? (Ali Nasif, et-Tac, III, 302).
Bundan dolayi İslam inancinda Uzeyr (a.s.)´in peygamberligi ihtilafli kabul edilmiŞtir.
Peygamber olsun veya olmasin, Uzeyr (a.s.) Allah´a tam manasiyla inanmiŞ, kamil iman sahibi olan bir zatti. Hayati boyunca, Allah´in rizasini kazanmak icin Şerden kacmiŞ, hayra koŞmuŞtur. Cevresindeki insanlari da bu Şekilde inanmaya ve Allah´in emir ile yasaklarina riayet etmeye davet etmiŞtir.(Şamil İslam Ansiklopedisi Ct. 6. Sf. 279-280/Heyet)
İsrailogullarina (Yahudilere) göre meŞhur bir peygamber olan Uzeyr (a.s)´in adi Kur´an-i Kerim´de gecmektedir. Fakat İslam´a göre onun peygamber olup olmadigi hususunda ihtilaf vardir.
Uzeyr (a.s.)´in adi hakkinda da alimlerin farkli yorumlari vardir. Bazi alimlere göre onun adi Arabca bir isimdir. Diger bazi alimlere göre ise, Uzeyr kelimesi Arabca degil, İbranicedir (el-Ukberi, İmlau ma menne bihi´r-Rahman, Misir, 1961, II, 7).
İbranicede Uzeyr kelimesinin karŞiligi Azradir. Tevrat´in bu dildeki nüshasinda böyle gecmektedir (Biblia Habraica, nŞr. Rud. Kittel, Stuttgart, 1952; Esra, VII, 1; Nehemia, VI-II, 13).
Uzeyr (a.s.), Harun Peygamber´in neslinden gelmektedir (es-Sa´lebi, el-Arais, Misir, 1951, 344).
Uzeyr (a.s.)´in adi, Kur´an-i Kerim´de bir yerde gecmektedir: Yahudiler: ´Uzeyr, Allah´in ogludur´, dediler. Hristiyanlar da: ´Mesih Allah´in ogludur´, dediler. Bu, onlarin agizlariyla geveledikleri sözlerdir. (Sözlerini), önceden inkar etmiŞ (olan muŞrik)lerin sözlerine benzetiyorlar. Allah onlari kahretsin, nasil da (haktan batila) cevriliyorlar!.. Hahamlarini ve rahiblerini Allah´tan ayri rehber edindiler, Meryem oglu Mesih´i de. Oysa kendilerine yanliz tek Tanri olan Allah´a ibadet etmeleri emredilmiŞti. Ondan baŞka ilah yoktur. O, onlarin ortak koŞtuklari Şeylerden münezzehtir(et-Tevbe, 9/30, 31).
Burada söz konusu olan Uzeyr (a.s.) hakkinda ceŞitli rivayetler vardir. En meŞhuru İbn Abbas´in rivayetidir. Buna göre, Yüce Allah İsrail ogullarinin elinde bulunan Tevrat´i onlardan aldi. Tevratin icinde bulundugu sandigi kaybettiler. Ayni zamanda Tevrat zihinlerinden de silindi. İsrail ogullari buna cok üzüldüler. Bilhassa Uzeyr (a.s.) Allah´a cok ibadet etti; O´na yalvarip yakardi. Allah´tan inen bir nur, onun kalbine girdi. UnutmuŞ oldugu Tevrat´i hatirladi. Ondan sonra Tevrat´i yeniden İsrail ogullarina ögretti. Daha sonra Tevrat´in icinde bulundugu sandik bulundu. Uzeyr (a.s.)´in ögrettiginin aslina uygun oldugunu gördüler. Bunun üzerine Uzeyr (a.s.)´i cok sevdiler. Fakat bu hususta aŞiri gittiler. O, olsa olsa Allah´in ogludurdediler (İbni Cerir et-Taberi, Camiu´l-Beyan, Misir, 1951, X, 111). Bu ayetler, onlarin bu hususta aŞiri gitmelerini ve Hristiyanlarin da, İsa (a.s.) Allah´in ogludur diye söylemelerini reddetme mahiyetinde nazil olmuŞtur. Onlarin bu sözlerinin batil oldugu anlatilmiŞ ve Yüce Allah´in, onlarin bu iddialarindan münezzeh oldugu ifade edilmiŞtir (el-Beydavi, Envaru´t-Tenzil ve Esraru´t-Te´vil, Misir, 1955, I, 196).
Yahudilerin bu hususta aŞiri gitmeleri, Kur´an´in baŞka yerlerinde de tenkid edilmiŞtir. Vay haline o kimselerin ki, Kitabi elleriyle yazip, az bir paraya satmak icin, Bu Allah´in katindandir.derler. Ellerinin yazdigindan ötürü vay haline onlarin! Kazandiklarindan ötürü vay haline onlarin!(el-Bakara, 2/79) mealindeki ayette Yahudiler kasdedilmektedir. Onlarin Tevrat´i tahrif ettikleri, ondan sonra kendileri tarafindan yazilan bir kitabi Allah´in kitabi diye tanitmalari söz konusudur. Onlar bu Şekilde kitab yazmiŞlar, Allah´in kelami olarak ileri sürmüŞler ve bununla menfaat ile nüfuz saglamaya caliŞmiŞlardir. Bu ayette, onlarin bu yaptiklari tenkid edilmektedir (Muhammed Ali es-Sabuni, Safvetu´t-Tefasir, İstanbul, 1987, I, 71 vd).
Aşagidaki ayette de, Yahudilerin bu durumu tenkid edilmiŞtir:
Onlardan bir grup, okuduklarini kitabtan sanasiniz diye kitabi okurken, dillerini egip bükerler. Halbuki okuduklari, kitabtan degildir. Söyledikleri Allah katinda olmadigi halde, Bu, Allah katindandir.derler. Onlar bile bile Allah´a iftira ediyorlar(Ali İmran, 3/78).
İbn Abbas (r.a.)´dan nakledildigine göre, bu ayette de Yahudiler kasdedilmektedir. Buna göre, onlar Allah´in kelamini kaybetmiŞler. Kendi uydurduklarini Allah´in kelami olarak tanitmaya caliŞmiŞlar. Onlarin bu yaptiklari yalan ve uydurmadir (ez-ZemahŞeri, el-KeŞŞaf, Kahire, 1977, I, 182 vd.).
Uzeyr (a.s.) ile ilgili bulundugu söylenen bir ayet de Şöyledir:
Yahut görmedin mi o kimseyi ki, evlerinin catilari duvarlari üzerine cökmüŞ (yikik dökük olmuŞ) issiz bir kasabaya ugradi. Ölümünden sonra Allah bunlari nasil diriltir acaba! dedi. Hemen Allah onu öldürdü, yüz sene sonra tekrar diriltti. Ne kadar kaldin burada?dedi. Bir gün yahut bir kac saatdedi. Allah ona: Bilakis yüz sene kaldin. Yiyecegine ve icecegine bak, henüz bozulmamiŞtir. Bir de eŞegine bak. Seni insanlar icin bir ayet (ibret iŞareti) kilalim diye (yüz sene ölü tuttuk sonra tekrar dirilttik). Şimdi sen kemiklere bak, onlari nasil birbiri üstüne koyuyor, sonra ona nasil et giydiriyoruz.dedi. Durum kendisince anlaŞilinca, Şüphesiz Allah´in her Şeye kadir oldugunu bilmeliyimdedi (el-Bakara, 2/259).
Bu ayette söz konusu olan zatin kim oldugu hususunda ceŞitli rivayetler vardir. Fakat alimlerin ekseriyetine göre bu zat, Uzeyr (a.s.)´dir (el-Beydavi, Envaru´t-Tenzil, I, 57).
Hz. Muhammed (s.a.s.), Uzeyr (a.s.)´in olup olmadigini hususunda Şöyle buyurmuŞtur: Bilmiyorum, Uzeyr peygamber midir, degil midir? (Ali Nasif, et-Tac, III, 302).
Bundan dolayi İslam inancinda Uzeyr (a.s.)´in peygamberligi ihtilafli kabul edilmiŞtir.
Peygamber olsun veya olmasin, Uzeyr (a.s.) Allah´a tam manasiyla inanmiŞ, kamil iman sahibi olan bir zatti. Hayati boyunca, Allah´in rizasini kazanmak icin Şerden kacmiŞ, hayra koŞmuŞtur. Cevresindeki insanlari da bu Şekilde inanmaya ve Allah´in emir ile yasaklarina riayet etmeye davet etmiŞtir.(Şamil İslam Ansiklopedisi Ct. 6. Sf. 279-280/Heyet)